Bê tông đầm lăn RCC một loại bê tông chắc chắn còn mới với nhiều bạn trong xây dựng. Nếu bạn đang tìm hiểu về vật liệu bê tông thì rất nên biết tới loại bê tông này. Vậy bê tông đầm lăn RCC là gì? Đặc điểm cấp phối, ứng dụng và kỹ thuật thi công như thế nào? GachBeTongNhe sẽ chia sẻ rất chi tiết ngay dưới đây cùng các bạn nhé.
NỘI DUNG BÀI VIẾT [ẨN]
Bê tông đầm lăn là gì?
Bê tông đầm lăn hay còn gọi là bê tông RCC, tên quốc tế là RCC concrete (Roller-compacted concrete). Đây là kỹ thuật thi công bê tông bằng sự kết hợp của thiết bị san gạt và xe đầm rung theo phương ngang. Bạn có thể hình dung đơn giản như sau:
+ Sau khi hỗn hợp bê tông tươi được sản xuất tại trạm trộn sẽ được chuyển ra công trường.
+ Hỗn hợp bê tông được chuyển liên tục từ trạm trộn với tần suất cao tới vị trí thi công. Để vận chuyển khối lượng lớn như vậy thường sẽ sử dụng hệ thống băng tải hoặc xe tải ben công suất lớn.
+ Sau khi hỗn hợp bê tông được đổ xuống mặt bằng cần thi công. Tại đây thiết bị máy san gạt tạo phẳng tiến hành tạo bề mặt cho lớp bê tông mới đổ.
+Tiếp theo xe đầm rung công suất lớn sẽ di chuyển trên bề mặt bê tông. Quá trình xe đầm rung di chuyển khiến lớp bê tông được đầm nén tạo thành từng lớp.
+Quá trình này diễn ra liên tục: sản xuất bê tông -> vận chuyển bê tông -> san gạt tạo phẳng -> đầm rung bê tông.
Bê tông đầm lăn RCC mang tới giải pháp ưu việt để thi công kết cấu lớn và cực lớn. Điều này giúp xây dựng các công trình quy mô lớn nhanh và hiệu quả.
Tại Việt Nam, bạn có thể biết tới công trình tiêu biểu như thủy điện Sơn La, Lai Châu… Khối lượng đập bê tông đầm lăn RCC lên tới hàng triệu m3. Công trình được hoàn thành dưới bàn tay và khối óc của người thợ Sông Đà.
Ưu nhược điểm của bê tông đầm lăn RCC trong xây dựng
Ưu Điểm
+ Tiết kiệm thời gian thi công mang lại hiệu quả cao đối với hạng mục thi công bê tông rất lớn.
+ Kết cấu bê tông RCC có độ bền cao, chịu tải trọng nén và áp lực tốt.
+ Thi công theo phương ngang và tạo mặt bằng bằng phẳng để thiết bị và xe di chuyển dễ dàng.
+ Không ảnh hưởng bởi thời tiết, nhiệt độ và môi trường hóa chất xung quanh.
+ Phương án thi công dựa trên thiết bị tự động hóa, giảm lao động thủ công. Nâng cao hiệu quả về an toàn lao động trong xây dựng.
Nhược Điểm
+ Khả năng chịu lực uốn và lực cắt thấp. Khả năng chống thấm kém. Do vậy cần tính toán cẩn thận về kết cấu và bổ xung phụ gia cần thiết trong cấp phối.
+ Không phù hợp với công trình khối lượng thi công bê tông vừa và nhỏ.
+ Không phù hợp để thi công kết cấu bê tông cốt thép, bê tông trong xây dựng nhà dân dụng, nhà công nghiệp.
+ Không phù hợp thi công với mặt bằng chật hẹp hoặc không bằng phẳng.
+ Cần xây dựng cấp phối bê tông tươi phù hợp và chuyên nghiệp.
+ Cần tính toán tỷ mỉ để đảm bảo chất lượng bê tông trong quá trình vận chuyển, đầm rung và bảo dưỡng.
+ Cần huy động một lượng lớn thiết bị công suất cao để thi công.
+ Cần chú ý về an toàn lao động liên quan đến điều phối giao thông, di chuyển trên công trường. Đồng thời độ ồn trong quá trình thi công phát ra từ thiết bị khá lớn.
Ứng dụng của bê tông đầm lăn RCC trong xây dựng
Xây dựng đập thủy điện
Xây dựng đập thủy điện bê tông đầm lăn RCCC là ứng dụng điển hình của loại bê tông này. Với khối lượng thi công lớn lên tới hàng trăm nghìn hay hàng triệu m3 bê tông. Kết cấu mặt đập bằng phẳng còn thuận tiện cho việc di chuyển thiết bị máy san, máy đầm rung.
Các nguyên liệu làm cấp phối thường được khai thác trực tiếp tại mỏ đá lân cận. Tại các mỏ đã sẽ bố trí thiết bị trạm nghiền sàng cốt liệu để tạo ra cốt liệu mịn và thô. Theo đường vận chuyển băng tải các cốt liệu được đưa về trạm trộn bê tông gần khu vực thi công đập thủy điện.
Hỗn hợp bê tông tươi được sản xuất tại trạm trộn và chung chuyển qua hệ thống băng tải kết hợp xe tải ben. Sau khi hỗn hợp bê tông được chuyển tới vị trí thi công đập tràn, các thiết bị như máy san, máy đầm rung sẽ lần lượt thực hiện các công việc liên quan.
Quá trình sản xuất và thi công bê tông đầm lăn RCC đập thủy điện được thực hiện liên tục. Điều này giúp đẩy nhanh tiến độ, tiết kiệm chi phí mà chất lượng được đánh giá rất cao.
Xây dựng công trình thủy lợi
Công nghệ thi công bê tông đầm lăn RCC áp dụng thi công lòng hồ thủy lợi có diện tích lớn. Ngoài ra các hạng mục như đê kè kết cấu bằng bê tông cũng được áp dụng phương án này. Với diện tích thi công thông thoáng, thiết bị dễ dàng di chuyển đây là điểm thuận lợi để bê tông RCC ứng dụng vào thi công đối với các công trình thủy lợi như vậy.
Xây dựng cảng biển
Các công trình cảng biển đòi hỏi mặt bằng tập kết lưu lượng hàng hóa lớn. Đồng thời các hạng mục như đê quây bao chắn sóng v.v… Đây là những hạng mục bê tông lớn phù hợp để áp dụng phương án thi công bê tông RCC.
Thi công mặt đường
Bê tông RCC cũng được ứng dụng trong hạng mục làm đường giao thông. Với các mặt đường bằng phẳng, thiết bị dễ dàng di chuyển để san tạo phẳng và đầm lu nén bê tông cho nền đường.
Thi công sân bay
Đối với công trình xây dựng sân bay đòi hỏi mặt bằng bê tông lớn. Phương án thi công bê tông đầm lăn mang lại hiệu quả cao và thi công nhanh chóng. Lớp bề mặt bằng bê tông kiên cố, độ bền cao và chịu tải trọng tốt. Điều này giúp phương tiện di chuyển và lưu thông hàng hóa tại sân bay dễ dàng.
Thi công mặt bằng nhà xưởng, kho bãi
Các công trình đòi hỏi diện tích lớn về mặt bằng nhà xưởng, kho bãi hay bãi để xe v.v… Việc ứng dụng bê tông đầm lăn RCC cũng là giải pháp rất tiện lợi. Đối với các hạng mục này, thiết bị thi công đầm lăn dễ dàng di chuyển để thi công khối lượng bê tông lớn. Đồng thời, bề mặt và nền đường bằng bê tông mang đến sự đảm bảo và ổn định khi đưa vào vận hành khai thác.
Quy trình sản xuất và thi công bê tông đầm lăn
Sản xuất bê tông đầm lăn
Các nguyên liệu chính như xi măng, cát, sỏi, đá dăm, phụ gia bê tông, nước sạch. Một số công trình để tiết kiệm xi măng có thể tận dụng tro bay tái chế từ nhà máy nhiệt điện.
Hỗn hợp được tuyển trọn và chia tỷ lệ phù hợp theo thiết kế cấp phối bê tông đầm lăn. Sau đó thông qua đường cấp liệu, hỗn hợp cấp phối được đưa vào trạm trộn bê tông công suất lớn. Tại trạm trộn, quá trình trộn và kiểm soát lượng nước, tốc độ trộn hoàn toàn tự động hóa.
Biện pháp vận chuyển
Sau khi hỗn hợp bê tông được sản xuất từ trạm trộn tiến hành vận chuyển tới công trường. Việc vận chuyển được sử dụng bằng xe tải ben chuyên chở. Điều này không giống như việc thi công bê tông tươi thông thường là dùng xe trộn bê tông.
Ngoài ra, đối với công trình quy mô rất lớn như đập thủy điện thì dùng hệ thống băng tải. Hệ thống băng tải đưa bê tông di chuyển trực tiếp và liên tục từ trạm trộn tới vị trí cần thi công.
Quá trình vận chuyển bê tông đầm lăn đóng vai trò rất quan trọng tới chất lượng. Vì vậy, người kỹ sư cần phải tính toán cẩn thận các trường hợp như:
+ Thời gian vận chuyển: phụ thuộc vào tốc độ di chuyển và chiều dài quãng đường
+ Nhiệt độ của môi trường: nhiệt độ cao sẽ dễ làm bê tông bị mất nước v.v…
+ Điều kiện thời tiết: Trường hợp mưa gió cần có phương án bao che cẩn thận. Nếu có thể bạn nên có phương án dừng thi công đợi thời tiết tốt rồi triển khai tiếp
Bạn cần lên bài tính cụ thể để chứng minh chất lượng của bê tông khi tới khối đổ vẫn duy trì được nhiệt độ cho phép. Đồng thời chất lượng của hỗn hợp bê tông đảm bảo theo thiết kế không bị quá khô hay quá nhão.
Biện pháp thi công
Bê tông được vận chuyển tới đúng vị trí thi công sẽ được đổ xuống trực tiếp. Xe san gạt tạo phẳng bắt đầu di chuyển để dàn đều bê tông ra bề mặt. Thiết bị xe đầm rung di chuyển ngay phía sau với tốc độ vừa phải và đầm nén bê tông. Các lớp bê tông được đầm chặt theo từng lớp liên tục từ cao độ thấp cho đến cao dần.
Khi bê tông đầm lăn được thi công tới cao độ thiết kế, tiến hành hoàn thiện lớp bề mặt. Lớp bề mặt được tạo phẳng hoặc chà nhám bằng máy chuyên dụng tùy theo thiết kế.
Để tránh hiện tượng bê tông đầm lăn RCC bị nứt cần tiến hành cắt khe dọc đường bê tông đầm lăn RCC. Đường khe này sẽ thi công giống đường khe co giãn để giảm tải cho kết cấu bê tông.
Bảo dưỡng bê tông đầm lăn RCC
Việc bảo dưỡng bê tông đầm lăn sau khi thi công rất quan trọng. Công tác này giúp theo dõi và đảm bảo chất lượng của kết cấu bê tông RCC được tốt nhất. Bạn cần chú ý tới các công tác sau:
+ Theo dõi và đảm bảo chất lượng bê tông RCC từ khi thi công cho tới khi hoàn thiện. Không cho phép khối đổ bê tông lẫn tạp chất, rác thải không đúng trong thiết kế. Bề mặt sau khi thi công xong cần giữ vệ sinh sạch sẽ, tránh hóa chất v.v..
+ Phun nước tưới ẩm bề mặt khối đổ theo yêu cầu của kỹ sư chuyên môn. Trường hợp thời tiết nắng nóng cần bao che phía trên bằng bao bố (bao tải) ẩm ướt để tránh mất nước.
+ Theo dõi định kỳ bề mặt bê tông để phát hiện các hiện tượng như bê tông bị nứt, bị bong tróc v.v… Từ đó có ghi chép và đánh giá cẩn thận để có phương án xử lý cho phù hợp.
+ Theo dõi hệ thống thoát nước bề mặt thường xuyên. Tránh nước bị ứ đọng lâu gây ảnh hưởng tới bề mặt bê tông RCC khi đưa vào sử dụng.
Các câu hỏi liên quan
Bê tông đầm lăn khác bê tông thường trỗ nào?
| Bê tông đầm lăn | Bê tông thường |
|---|---|
| Không có cốt thép | Có bố trí cốt thép bên trong |
| Ứng dụng xây dựng công trình quy mô lớn như: đập thủy điện, cảng biển, sân bay, mặt đường | Ứng dụng chủ yếu trong xây dựng nhà ở, nhà công nghiệp kết cấu móng, tường, cột và sàn bê tông |
| Độ dày lớn và rất lớn được thi công làm từng lớp liên tục | Độ dày nhỏ và vừa theo thiết kế cho từng cấu kiện |
| Vận chuyển bằng xe tải hoặc băng tải | Vận chuyển bằng xe trộn (xe bồn) bê tông |
| Thi công bằng máy móc san gạt và đầm rung | Thi công bằng xe bơm bê tông và đầm rung cầm tay |
| Thích hợp thi công theo phương ngang | Thi công theo cả phương ngang và phương thẳng đứng |
Đập bê tông đầm lăn là gì?
Đập bê tông đầm lăn là phương án thi công đập thủy điện, đập hồ thủy lợi bằng biện pháp bê tông RCC. Các thiết bị thi công thực hiện công việc liên tục để san tạo phẳng và đầm nén bê tông từng lớp một. Cao độ của con đập cũng từ đó dần hình thành lên từ đáy đập lên đến đỉnh đập. Đập bê tông RCC được ứng dụng làm đập ngăn nước và điều tiết lượng nước trong lòng hồ. Đồng thời quá trình xả nước từ đập khiến tua bin quay và tạo ra điện năng.
Tiêu chuẩn thiết kế đập bê tông đầm lăn?
Dưới đây là tiêu chuẩn phổ biến TCVN áp dụng đối với bê tông RCC để bạn tham khảo:
+ TCVN 10403:2015: Công trình thủy lợi – Đập bê tông đầm lăn – Thi công và nghiệm thu
+ TCVN 13463:2022: Công trình thủy lợi yêu cầu thiết kế đập trọng lực bê tông đầm lăn
+ TCVN 8825:2011: Phụ gia khoáng cho bê tông đầm lăn
+ ASTM C1170-91: Phương pháp xác định độ cứng và khối lượng thể tích của hỗn hợp bê tông đầm lăn bằng bàn rung
+ ASTM C 1435 -99: Phương pháp thực hành đúc mẫu bê tông đầm lăn trong khuôn trụ bằng búa rung
+ ASTM C1040 / C1040M – 08 (2013): Phương pháp thử tiêu chuẩn hiện trường mật độ (độ chặt) của bê tông chưa đông cứng và đã đông cứng, bao gồm bê tông đầm lăn, bằng phương pháp hạt nhân.
Lời kết
Qua bài viết GachBeTongNhe đã chia sẻ những điều cần biết về bê tông đầm lăn RCC. Giải pháp bê tông RCC đòi hỏi sự am hiểu về kỹ thuật, có chuyên môn cao từ sản xuất đến thi công. Song song là phương pháp bảo dưỡng bê tông đúng cách để kiểm soát và đảm bảo chất lượng cao nhất.
Chúc các bạn có được những thông tin cần thiết trong xây dựng với vật liệu bê tông. Trân trọng cám ơn các bạn đã theo dõi nội dung!
